Şehir efsaneleri yaratmanın formülü

"TC Kimlik No.su tek sayıyla bitenler fişleniyor" diye bir şehir efsanesi üretildi.

Forward mail almadığım için gözümden kaçırdığım bu mail yakınlarımdan duyduğum kadarıyla epeyce ortalarda dolaşmış. Peki, bu ve benzer ("organ mafyası kurbanı olup buz dolu küvetin içinde uyanma", "aids'liler kulübüne hoşgeldin" gibi) hikayelerin bu kadar tutmasının sebebi nedir?

Chip & Dan Heath'in "Made to Stick" kitabında paylaşmak istediğim bir formülasyon var.

1-Basitlik : TC Kimlik Numaraları. Hepimiz için geçerli olduğu gibi, üzerine düşünmesi de çok kolay. "Çift haneli değilse yandın!"dan ibaret.

2-Beklenmediklik : Fişlenme söylentisi. Böyle "garip" bir fikir hangimizin aklına gelir?

3-Somutluk : Kimliğimiz genellikle hemen ulaşabileceğimiz bir yerdedir, alır bakarız, "fişlenmediğimizi" kendi gözlerimizle görürüz.

4-Güvenilirlik : Bu vaka için (aslında birçoğu için) pek geçerli bir kriter değil. İnsanlar ağızdan ağıza yayılan şeylerin kaynağını sorgulamadan itibar edebiliyorlar. İçinde bulunduğumuz huzursuzluk ve bölünme ortamı bu iddiayı insanlar için rahatlıkla inanılır kıldı.

5-Duygular : Böyle bir olayın gerçekliğine duyulan bir merak, hatta kimisinde endişe bile var.

6-Hikayeler : Olayın kendisi zaten başlı başına bir hikaye. Ancak metni uyduran kişi "Etnik kökeni ... olan bir arkadaşımınki tek haneli ve bütün telefonları şu anda dinleniyor..." gibi bir cümle eklemiş olsaydı bir hikayemiz olurdu.

Basit, öz, hikayesi var, insanlar tarafından üzerinde konuşulabilir, senaryo üretilebilir...

İletişim yönünden baktığımızda şehir efsaneleri, en iyi WOMM örnekleridir.
Aklında WOMM aktivitesi olanlar bu tip şehir efsanelerini iyi incelemeli diye düşünüyorum.